نوشیدنی مالت یکی از قدیمی‌ترین و پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که تاریخچه آن به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. این نوشیدنی باستانی نه تنها در فرهنگ‌های مختلف نقش مهمی ایفا کرده، بلکه توسعه و تحول آن نیز بازتابی از پیشرفت‌های تکنولوژیکی و فرهنگی جوامع بشری است. در این مقاله به بررسی تاریخچه پیدایش آبجو و مراحل تکامل آن از دوران باستان تا به امروز خواهیم پرداخت.
آغاز ماجرا: دوران باستان
ماءالشعیر به عنوان یکی از نخستین نوشیدنی‌های تخمیر شده، دارای قدمتی بسیار طولانی است. قدیمی‌ترین شواهد از تولید آبجو به حدود 7000 سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. جالب است که طبق مستندات موجود، تولید اولین نمونه‌ها در ایران کهن صورت گرفته است. در این مناطق، انسان‌های اولیه به طور اتفاقی از تخمیر غلات آگاه شدند و شروع به تولید نوشیدنی‌هایی مشابه آبجو کردند.
حدود 4000 سال پیش از میلاد، سومریان در میان‌رودان (بین‌النهرین) به تولید نوشیدنی مالت پرداختند و این نوشیدنی را به عنوان هدیه‌ای از خدایان می‌دانستند. سومریان نه تنها آبجو را می‌نوشیدند، بلکه آن را در مراسم مذهبی و جشن‌های خود نیز به کار می‌بردند. یکی از نخستین نوشته‌های تاریخ که به آبجو اشاره دارد، “سرود نیسابه” است که به الهه آبجو اختصاص یافته است.
مصر باستان و آبجو
در مصر باستان نیز آبجو یکی از نوشیدنی‌های اصلی بود. مصری‌ها از جو برای تولید آبجو استفاده می‌کردند و این نوشیدنی به بخشی از رژیم غذایی روزانه مردم تبدیل شده بود. کارگران ساخت اهرام مصر روزانه جیره‌ای از آبجو دریافت می‌کردند تا انرژی لازم برای کار سخت خود را تأمین کنند. همچنین آبجو در مراسم مذهبی و به عنوان هدیه‌ای به خدایان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آبجو در یونان و روم
این نوشیدنی در یونان و روم باستان نیز محبوب بود. یونانیان و رومیان بیشتر شراب می‌نوشیدند، اما آبجو نیز به عنوان نوشیدنی روزمره در میان طبقات پایین‌تر جامعه مصرف می‌شد. در این دوران، تکنیک‌های تولید آبجو بهبود یافت و تولید آن در مقیاس بزرگ‌تر ممکن شد.
قرون وسطی: دوره تحول
در قرون وسطی، آبجو نقش مهمی در جامعه اروپا ایفا کرد. راهبان کلیساهای مسیحی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آبجو بودند. آنها با استفاده از رازک به عنوان ماده‌ای برای حفظ آبجو و بهبود طعم آن، نوآوری‌های مهمی در تولید این نوشیدنی ایجاد کردند. رازک نه تنها به طعم‌دهی آبجو کمک می‌کرد، بلکه به عنوان ماده‌ای طبیعی برای جلوگیری از فاسد شدن آن نیز عمل می‌کرد. این نوآوری منجر به تولید آبجویی با ماندگاری بیشتر و طعم بهتر شد.
دوره رنسانس و انقلاب صنعتی
در دوره رنسانس، با گسترش تجارت و ارتباطات بین‌المللی، تولید و مصرف آبجو نیز افزایش یافت. بازرگانان و جهانگردان اروپایی آبجو را به نقاط مختلف جهان معرفی کردند و این نوشیدنی به تدریج در کشورهای دیگر نیز محبوب شد.
با آغاز انقلاب صنعتی در قرن هجدهم، تولید آبجو به طور چشمگیری تغییر کرد. اختراعات جدید مانند موتور بخار و فرایندهای تولید صنعتی باعث شد که تولید آبجو در مقیاس بزرگ‌تری انجام شود. این تغییرات نه تنها منجر به افزایش تولید آبجو شد، بلکه کیفیت و پایداری آن را نیز بهبود بخشید.
قرن بیستم و تحولات مدرن
در قرن بیستم، تولید آبجو به یک صنعت جهانی تبدیل شد. در همین زمان، تکنیک‌های مدرن تولید، بسته‌بندی و توزیع آبجو نیز توسعه یافت و مصرف‌کنندگان از دسترسی آسان‌تر به انواع مختلف آبجو بهره‌مند شدند.
آبجو در قرن بیست و یکم
امروزه آبجو همچنان یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است. با ظهور موج جدیدی از تولیدکنندگان آبجوی دست‌ساز (craft beer)، مصرف‌کنندگان به تنوع بیشتری از طعم‌ها و سبک‌های آبجو دسترسی پیدا کرده‌اند. تولیدکنندگان کوچک و مستقل آبجو با استفاده از روش‌های سنتی و خلاقانه، نوشیدنی‌هایی با طعم‌های منحصر به فرد تولید می‌کنند که توانسته است توجه بسیاری از علاقه‌مندان به آبجو را جلب کند.
رشد جهانی آبجو حلال
آبجو حلال، نوشیدنی که با فرآیندهای خاص، الکل آن برای مصرف‌کنندگان مسلمان یا کسانی که به دلایل دیگر از الکل اجتناب می‌کنند، زدوده می‌شود، در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای محبوب شده است.
عوامل متعددی در این جذابیت نقش دارند. افزایش آگاهی از سلامت و تمایل به سبک زندگی سالم‌تر و همچنین تنوع طعم و مزه ماءالشعیرهای حلال از جمله این عوامل هستند.
در حال حاضر، تولید آبجو حلال در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران، ترکیه، اندونزی، مالزی، قطر و امارات متحده عربی در حال انجام است. شرکت‌های بزرگ و بین‌المللی تولیدکننده آبجو همچون EFES نیز به این بازار نوظهور توجه نشان داده‌اند و محصولات حلال خود را به بازار عرضه می‌کنند.
علاوه بر مسلمانان، افراد دیگری نیز به دلایل مختلف از جمله رانندگی، بارداری، مصرف دارو و یا ترجیح شخصی مشتری آبجوهای بدون الکل یا کم الکل هستند.
این امر به رشد جهانی بازار آبجو حلال دامن می‌زند. در حال حاضر میزان تولید سالانه ماءالشعیر حلال در دنیا حدود 30 هزار میلیون لیتر برآورد می‌شود و با توجه به سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته و حضور برندهای معتبر جهانی در این بازار، پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده شاهد افزایش تولید و تنوع این نوشیدنی باشیم.
